Duizeligheid
Effectieve Fysiotherapie Duizeligheid: Herwinnen van Evenwicht en Stabiliteit
Duizeligheid kan een intense en ontwrichtende ervaring zijn, maar gelukkig kan fysiotherapie regelmatig een effectieve oplossing bieden bij deze klachten. Duizeligheid wordt vaak beschreven als een draaiend gevoel, licht in het hoofd, gevoel van deinen, gevoel van “uit de bocht vliegen”, balansverlies, “dol” zijn, zwalken of een andere omschrijving.
Begrijpen van Duizeligheid
Duizeligheid kan verschillende oorzaken hebben zoals problemen aan het evenwichtsorgaan, als gevolg van een hersenschudding, ouder worden (presbyvestibulopathie) maar ook kan het worden veroorzaakt door factoren zoals stress, angst of spanning.
Regelmatig zien we dat er een combinatie van verschillende factoren een rol speelt als de duizeligheid aanhoudend van karakter is.
Ongeacht de oorzaak duizeligheid kan ernstige gevolgen hebben voor je dagelijks leven.
De Rol van Fysiotherapie
Fysiotherapie biedt een brede benadering voor het behandelen van duizeligheid, gericht op het herstellen van je evenwicht, coördinatie en stabiliteit.
Soms kan een klacht eenvoudig worden opgelost en bij aanhoudende klachten moet er soms een puzzel gelegd worden om de juiste behandelmethoden aan te bieden.
Aandoeningen
BPPD
Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid (BPPD) is een van de meest voorkomende oorzaken van duizeligheid.
Benigne: betekent goedaardig, dus geen ernstige medische aandoening
Paroxismaal: verwijst naar de aanvalsgewijze aard van de duizeligheid
Positieafhankelijk: geeft aan dat de duizeligheid wordt veroorzaakt door veranderingen in de positie van het hoofd
Duizeligheid
Oorzaken van BPPD
BPPD ontstaat wanneer kleine calciumkristallen, ook wel otolieten of oorkristallen (we noemen dit ook wel “steentjes”) losraken en terechtkomen in een deel van het binnenoor waar ze niet horen. Dit deel van het binnenoor, de halfcirkelvormige kanalen, is verantwoordelijk voor het detecteren van draaibewegingen van het hoofd. Wanneer deze kristallen zich hier bevinden, sturen ze signalen naar de hersenen die niet kloppend zijn met wat er daadwerkelijk gebeurt, wat leidt tot het gevoel van duizeligheid bij bepaalde
hoofdbewegingen.
Symptomen van BPPD
De symptomen van BPPD omvatten:
- Korte episodes van duizeligheid of het gevoel van draaien, die enkele seconden tot minuten duren.
- Duizeligheid die voornamelijk optreedt bij het veranderen van de positie van het hoofd.
- Bij ouderen zien we vaker dat klachten van BPPD zich ook kunnen uiten in een onvast gevoel dat zich met name in de ochtend afspeelt.
Diagnose van BPPD
De diagnose van BPPD wordt meestal gesteld op basis van het verhaal van de klachten en een lichamelijk onderzoek. Een veelgebruikte test is de Dix-Hallpike manoeuvre, waarbij de arts of fysiotherapeut het hoofd van de patiënt snel verplaatst naar een bepaalde positie om te zien of dit de duizeligheid en een typische oogbewegingen(nystamus) veroorzaakt.
De behandeling voor BPPD is vaak zeer effectief en omvat manoeuvres zoals de Epley- manoeuvre of de Semont-manoeuvre. Deze manoeuvres zijn bedacht om de losgeraakte
kristallen te verplaatsen uit de halfcirkelvormige kanalen terug naar hun oorspronkelijke plaats in het oor, waar ze geen duizeligheid veroorzaken. Via deze link kan je video’s van het onderzoek en behandelen van BPPD bekijken:
Video’s | Kenniscentrum Duizeligheid
Uitval van één of twee evenwichtsorganen
Een evenwichtsorgaan kan door verschillende redenen uitvallen of verminderd werken:
Neuritis vestibularis
Een neuritis vestibularis is een ontsteking van de zenuw die het evenwichtsorgaan bezenuwt. In eerste instantie zullen patiënten met deze aandoening zich heel ziek voelen en het liefst in bed liggen. Deze periode duurt meestal een dag of 3. Daarna zal herstel gaan optreden. Belangrijk is om rustig alle dagelijkse bezigheden weer op te pakken. Je fysiotherapeut zal je begeleiden bij dit herstel.
Labyrinthitis
Bij een labyrinthitis is er een ontsteking van gehele Labyrinth (het slakkenhuis en het evenwichtsorgaan samen). Heftige draaiduizeligheid gaat dan gepaard met tinnitus (oorsuizen) en doofheid. De klachten worden als erg heftig ervaren. Begeleiding van fysiotherapie bestaat uit informatie geven en vestibulaire revalidatie.
Andere oorzaken waardoor een evenwichtsorgaan (gedeeltelijk) kan uitvallen:
Brughoektumoren, cholesteatoom, otosclerose, de ziekte van Ménière, vestibulaire migraine, DFNA9(www.denegendevan.nl een erfelijke ziekte die in België en in het Zuiden
van Nederland opvallend vaker voorkomt) of een traumatische beschadiging van een evenwichtsorgaan. Er zijn nog meer minder voorkomende oorzaken.
Symptomen van uitval:
Er kunnen verschillende klachten zijn na de uitval van één of twee evenwichtsorganen:
- moeite om je beeld stabiel te houden, bijvoorbeeld dat het beeld deint als je loopt of dat er vertraagd beeld is bij snelle hoofdbewegingen
- misselijkheid
- overprikkeling van de andere zintuigen (visueel of auditief)
- problemen met balans houden
- soms komt het voor dat er wat angst of somberheid optreedt na een periode van uitval
Behandeling van uitval van één of twee evenwichtsorganen
De behandeling bestaat voornamelijk uit vestibulaire revalidatie. Vestibulaire revalidatie is een therapievorm die gericht die gericht is compenseren van het verlies van functie maar dat ook gericht is op het wennen en laten uitdoven van triggers.
Balansproblemen
Problemen met de balans kan ook verschillende oorzaken hebben:
- verminderd gevoel aan de voeten
- ouder worden (ook het evenwichtsorgaan wordt ouder)
- verminderde spierkracht
- neurologische oorzaak
- als gevolg van een 1 van boven-of onderstaande factoren
De behandeling bestaat uit allerlei vormen van oefentherapie.
Hyperventilatie
Bij hyperventilatie ademt men vaak te snel en oppervlakkig, waardoor het koolstofdioxidegehalte in het bloed daalt, wat leidt tot duizeligheid, tintelingen en
angstgevoelens.
Adem-en ontspanningstherapie biedt een holistische benadering om hyperventilatie te behandelen door ademhalingspatronen te hertrainen en het lichaam te helpen ontspannen. Met specifieke ademtechnieken wordt dieper en rustiger ademen aangeleerd, waardoor het evenwicht tussen zuurstof en koolstofdioxide in het bloed wordt hersteld.
De fysiotherapeut/oefentherapeut werkt samen met de patiënt om triggers voor hyperventilatie te identificeren en manieren te ontwikkelen om om te gaan met deze klachten.
PPPD
Persistent Postural Perceptual Dizziness (PPPD of spreek het uit als Tripple P D), is een duizeligheid die aanhoudend van karakter is. Er is vaak een specifiek moment van duizeligheid als start geweest. Dit kan zowel vanuit het evenwichtsorgaan zijn of vanuit een angstmoment, hyperventilatie of een ander moment waarop duizeligheid getriggerd werd.
- De klachten zijn al langer dan 3 maanden aanwezig maar hoeven niet alle dagen aanwezig te zijn
- Klachten verergeren bij staan en-of lopen en worden minder bij afleiding of complexer bewegen
- Verder zijn er vaak ook klachten aan het visuele systeem
- Regelmatig speelt er ook angst of somberheid een rol
Het is een relatief nieuwe diagnose waar inmiddels steeds meer duidelijk is over welke vormen van therapie helpend kunnen zijn. De therapievorm bestaat voornamelijk uit
vestibulaire revalidatie en regelmatig wordt de therapie samen met de psychosomatische therapeut gedaan waarbij de psychosomatische therapeut het deel adem-en ontspanning en cognitieve gedragstherapie voor zijn deel neemt.
Samenwerking is erg belangrijk onderdeel bij het behandelen van duizelige patiënten. Zo zijn er korte lijnen met de neurologen, KNO artsen en huisartsen in de regio.
Ook werken we samen met praktijken in de regio die net als wij veel duizelige patiënten behandelen en alle cursussen die met duizeligheid te maken hebben volgen. Met Joeri van Oeffel en Marjolein Mijs van www.fysiovertigo.nl in Helmond en TruusMichielsen en Laura van den Groenendaal van www.orofacialefysiotherapie-eindhoven.nl bespreken we casuïstiek, vangen elkaars vakanties op en delen we allerlei informatie over behandelingen en diagnostiek.
In onze praktijk zijn Irene Hofkes en Mattie Peltenburg de vestibulaire fysiotherapeuten. Mattie behandelt daarnaast veel patiënten met NAH klachten. Deze patiëntengroep heeft ook regelmatig last van duizeligheid. Irene is manueeltherapeut en behandelt ook wervelkolomklachten. Bij duizelige patiënten is soms ook de nek een onderhoudende factor. Peter Redegeld is de psychosomatische oefentherapeut. Hij is ook adem-en ontspanningstherapeut.
Enkele websites waar betrouwbare informatie te vinden is:
Contact